Księżycowy Nowy Rok
W Chinach Księżycowy Nowy Rok, a w Korei Seollal (설랄)
Chiński Nowy Rok, Nowy Rok Księżycowy, Festiwal Wiosny, a może Seollal (설랄)? Na pewno każdy z nas słyszał przynajmniej jedno z tych określeń. Zwłaszcza w ostatnim miesiącu, ciężko było nie słyszeć o hucznych obchodach Nowego Roku w Azji. W gazetach, wiadomościach, social mediach roiło się od informacji, koloru czerwonego, złotego, chińskich smoków i fajerwerków.
W kulturach zachodnich Nowy Rok obchodzimy w pierwszy dzień kalendarza gregoriańskiego. Natomiast w kulturach wschodnich, zgodnie z kalendarzem księżycowym czeka się na drugi nów księżyca po przesileniu zimowym. W ten sposób 10 lutego 2024 roku powitaliśmy nowy rok smoka. Jest on jednym z dwunastu chińskich znaków zodiaku, z których każdy charakteryzuje inną osobowość i szczęście osób urodzonych w danym roku. Smok jest jednak szczególnie wyjątkowy spośród nich chociażby dlatego, że jako jedyny jest zwierzęciem mitycznym, a także symbolem cesarza i władzy (w dawnych czasach smok mógł występować tylko na szatach cesarza albo wysoko postawionych cesarskich urzędników). Smok symbolizuje między innymi siłę, witalność, ambicję, odwagę i szczerość. Należy pamiętać, że chińskie znaki zodiaku nie są lepsze lub gorsze – KAŻDY z nich jest ważny i wyjątkowy.
Według starożytnej chińskiej legendy, obchody Chińskiego Nowego Roku odstraszają złe duchy, szczególnie mitycznego morskiego potwora Nian. Co roku potwór opuszcza swój dom na dnie morza, żeby polować na ludzi i gospodarskie zwierzęta. Tak się działo do czasu, aż pewien starszy mężczyzna odkrył, że paląc podobny do petardy bambus, zapalając świece i przyklejając czerwone dekoracje na drzwiach, odstrasza mityczną kreaturę. Jako że legendy mają w sobie ziarno prawdy, jest duża szansa, że właśnie w ten sposób zapoczątkowano uroczyste świętowanie Księżycowego Nowego Roku. Jednakże przede wszystkim to święto nawiązuje do chińskiej tradycji agrarnej i wyznacza nadejście wiosny.
Celebracja Festiwalu Wiosny trwa aż 15 dni, podczas których przez 7 dni wszyscy pracownicy w Chinach dostają wolne. Te dwa tygodnie tak bardzo wpływają na pracę chińskich fabryk, że po Nowym Roku przywrócenie ich do normalnego trybu pracy trwa aż miesiąc! Obchody Chińskiego Nowego Roku dzieli się na dwa etapy. W trakcie pierwszego tygodnia Chińczycy skupiają się na swoich rodzinach i bliskich. Świętują poprzez wręczanie sobie prezentów np. wyróżniających się czerwonych kopert z pieniędzmi, przyozdabiają swoje domy kwiatami i czerwonymi dekoracjami (lampionami, zawieszkami), odwiedzają groby przodków i świątynie, a także biesiadują. Wszystko co robią ma im zapewnić szczęście i pomyślność w nadchodzącym roku. W drugim tygodniu świętowanie przenosi się na ulice, na których odbywają się widowiskowe parady, tańce, pokazy walk oraz fajerwerków.
Chińskie noworoczne zwyczaje i tradycje mogą się różnić w zależności od danego regionu państwa. W 15-dniowym okresie świętowania istnieje zwyczaj nie mycia głowy – nikt nie chce w pierwszych dniach nowego roku zmyć z głowy dary szczęścia i dobrych łask. Podobnie jest ze sprzątaniem – cały dom należy wysprzątać przed Nowym Rokiem, aby noworoczne dekoracje przyniosły dobrobyt, ale nie wolno sprzątać ani używać ostrych przedmiotów w okresie Wiosennego Festiwalu. Możemy w ten sposób przegonić pomyślność, dobrobyt i bogactwo z naszego domu.
Obchody Festiwalu Wiosny występują nie tylko w Azji. Największe skupiska chińskich emigrantów w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i San Marino słyną z parad, tańców lwów i pokazów sztuki walki kwiatowej. Szczególnie znana jest parada Złotego Smoka Księżycowego Nowego Roku w Los Angeles.
Za to w Korei Płd. Księżycowy Nowy Rok określany jako Seollal (설랄), a jego obchody trwają najczęściej tylko 3 dni! Na ten czas Koreańczycy wracają do swoich rodzinnych miast i domów, aby oddać szacunek przodkom oraz starszym członkom rodziny (dziadkom, rodzicom). Wyraża się go poprzez przygotowanie ofiary ze stołu wypełnionego jedzeniem, a następnie wykonanie głębokiego ukłonu zwanego po koreańsku sebae (세배). Niektórzy z Koreańczyków zakładają tradycyjne koreańskie ubrania hanbok (한복).
Artykuł napisała Ewa Smykowska
Bibliografia:
- “How Lunar New Year Is Being Celebrated By Asian Communities Around the World” Time Magazine https://time.com/6693533/lunar-new-year-2024-asian-communities-global-celebrations/
- “Co kryje Chiński Nowy Rok? Poznaj jego tajemnice, zwyczaje i przesądy.” Azja Na Talerzu https://azjanatalerzu.pl/pl/news/co-kryje-chinski-nowy-rok-poznaj-jego-tajemnice-zwyczaje-i-przesady-1643128128
- “5 Things to Know About Lunar New Year and How It’s Celebrated Across Asia” Time Magazine https://time.com/6248736/lunar-new-year-celebrations/
- “Chiński Nowy Rok. Kiedy się zacznie i jaki będzie?” National Geographic Polska https://www.national-geographic.pl/traveler/artykul/chinski-nowy-rok-kiedy-sie-zacznie-i-jaki-bedzie
- “How do people celebrate Chinese New Year?” Royal Museums Greenwich https://www.rmg.co.uk/stories/topics/how-do-people-celebrate-chinese-new-year
- “Seollal, Korean Lunar New Year” Asia Society https://asiasociety.org/korea/seollal-korean-lunar-new-year
